Ντε Ρομπέρτι, Έρκολε

(Ercole de Roberti, Φεράρα 1456 – 1496). Ιταλός ζωγράφος. Είναι, μαζί με τον Κοσμέ Τούρα και το Φραντσέσκο ντελ Κόσα, ένας από τους τρεις κυριότερους εκπροσώπους της Αναγέννησης στη Φεράρα. Μαζί με τους άλλους δύο διακόσμησε σε πολύ νεαρή ηλικία το μέγαρο Σκινοφανόια, το περίφημο κτίριο που κατασκευάστηκε την εποχή του Έρκολε A΄ ντ’ Έστε και που αποτελεί σχεδόν σύμβολο του λεπτού και παράξενου πολιτισμού της αυλής των δουκών ντ’ Έστε. Από τον κύκλο των τοιχογραφιών που σώζονται εκεί με παραστάσεις των Μηνών (πραγματική «αστρολογική δαιμονολογία» του 15ου αι.), ο Ν. κατασκεύασε πιθανότατα τον Σεπτέμβριο, με την άμαξα της Ακολασίας, έργο που φέρνει ήδη τη σφραγίδα της κομψής και εξαιρετικά επινοητικής προσωπικότητάς του. Το 1477 ο Ν. έγινε επίσημος ζωγράφος του οίκου Έστε. Λίγο αργότερα εγκαταστάθηκε στην Μπολόνια και συνεργάστηκε με τον Κόσα, πρώτα στο εικονοστάσιο του Αγίου Λαζάρου (άλλοτε στο Βερολίνο, σήμερα κατεστραμμένο) και ύστερα στο εικονοστάσιο Γκριφόνι στον Άγιο Πετρώνιο. Από τη συνεργασία αυτή απομένει πολύτιμο τεκμήριο μία εξαίρετη βάση εικονοστασίου (σήμερα στο Βατικανό), με τα θαύματα του Αγίου Βικέντιου Φερέρ και πρωτότυπα αρχιτεκτονικά ευρήματα. Αλλά το αριστούργημα του Ν. είναι το εικονοστάσιο της Σάντα Μαρία ιν Πόρτο στη Ραβένα (σήμερα στην Πινακοθήκη Μπρέρα του Μιλάνου). Το έργο αυτό, με τον ήρεμο και πρωτότυπο ρυθμό των γεμάτων και των κενών χώρων και με τη μεγάλη φωτεινή ένταση, αποτελεί σημαντικό βήμα για την πλατιά και επίσημη σύνθεση του 16ου αι. και εισχωρεί στο ζωγραφικό ρεύμα της βόρειας Ιταλίας που κατευθυνόταν από τον Αντονέλο ντα Μεσίνα και από τον Τζιοβάνι Μπελίνι. Άλλα έργα του Ν. θεωρούνται ο Ιωάννης ο Βαπτιστής του Βερολίνου, μία βάση εικονοστασίου διασκορπισμένη σήμερα στη Δρέσδη και στο Λίβερπουλ, και ένας Μυστικός Δείπνος στο Λονδίνο. Ο Ν. είχε πολλούς οπαδούς, κυρίως μικρογράφους, από τους οποίους σημαντικότερος είναι ο Γκουλιέλμο Τζιράλντι. Λεπτομέρεια από τοιχογραφία του Έρκολε ντε Ρομπέρτι, που αναφέρεται στον άγιο Βικέντιο και τα θαύματα του. (Ρώμη, Πινακοθήκη Βατικανού). Το εικονοστάσιο της Σάντα Μαρία ιν Πόρτο στη Ραβέννα. Το έργο αυτό θεωρείται το αριστούργημα του Ιταλού καλλιτέχνη της Αναγέννησης. (ΜΛάνο, Πινακοθήκη Μπρέρα).